گروه نرم افزاری آسمان

دوم: محتواي سورهي یونس



اشاره
آیهي اول سورهي یونس با حروف مقطّعه آغاز میشود و به آیات قرآن اشاره میکند و میفرماید: 1. الر تِلْکَ آیَاتُ الْکِتَابِ
الْحَکِیمِ الف، لام، را، آن آیاتِ کتابِ حکمتآمیز است. نکتهها و اشارهها: 1. مفسّران قرآن تفسیرهاي مختلفی از آیاتی که به
صورت حروف مقطّعه بر پیامبر صلی الله علیه و آله فرو فرستاده شدهاند، ارائه کردهاند، که ذیل آیات آغاز سورهي بقره و آل عمران
صفحه 10 از 109
است. استفاده کردن از اشاره به دور در « آنها » براي اشاره به دور و به معناي « تِلک » در این مورد توضیحاتی بیان کردیم. 2. تعبیر
یا اشاره به استحکام و نظم و حساب آیات قرآن ،« حکیم » 3. واژهي «1» . این جا براي نشان دادن عظمت مفاهیم آیات قرآن است
است و یا مطالب حکیمانهي آن و یا مقصود مقام داوري و حَکَم بودن قرآن است. آري؛ قرآن حکیم است و از هرگونه باطل و
جمع آیه و به معناي نشانه است و ،« آیات » خرافه به دور است و تاریخ و دشمنان او نمیتوانند خللی در آن وارد سازند. 4. واژهي
در فرهنگ قرآن، گاهی به معناي معجزه هم به کار میرود. آیات، نشانههاي خدا و معجزات اوست که در قرآن تبلور یافته است.
5. حکایت شده که پیامبر صلی الله علیه و آله جایگاه آیههاي قرآن را مشخص ص: 28 میکردند و
. آموزهها و پیامها: 1 «1» . اندازهي آیات قرآن، از قرائت و سکوت پیامبر صلی الله علیه و آله در هنگام قرائت قرآن معلوم میشد
آیات قرآن والا و حکیمانه است. 2. از آیات والاي قرآن و حکمتهاي آن استفاده کنید. ***
قرآن کتابی خکمت آمیز
قرآن کریم در آیهي دوم سورهي یونس به رسالت پیامبر صلی الله علیه و آله و تهمت مخالفان به او اشاره کرده، میفرماید: 2. أَکَانَ
لِلنَّاسِ عَجَباً أَنْ أَوْحَیْنَا إِلَی رَجُلٍ مِنْهُمْ أَنْ أَنذِرِ النَّاسَ وَبَشِّرِ الَّذِینَ آمَنُوا أَنَّ لَهُمْ قَدَمَ صِدْقٍ عِنْدَ رَبِّهِمْ قَالَ الْکَافِرُونَ إِنَّ هذَا لَسَاحِرٌ مُبِینٌ
مردم را هشدار ده، و به کسانی که ایمان آوردهاند » : آیا براي مردم شگفتآور است، که به سوي مردي از آنان وحی نمودیم که
بیشک این ساحري آشکار » : کافران گفتند !؟« مژده ده: که براي آنان گامی راستین (و پیشرو در شرافت) نزد پروردگارشان است
نکتهها و اشارهها: 1. مشرکان بارها اشکال میکردند که چرا وحی الهی بر انسانی نازل شده و چرا فرشتهاي به عنوان پیامبر «! است
پاسخی به این اشکال داده است؛ یعنی اگر رهبر و پیامبر از جنس خود شماست تا دردها و « مِنْهُم » نیامده است؟! این آیه با تعبیر
سه « قَدَم صِدْق » نیازهاي شما را بداند، تعجبی ندارد، اگر از غیر جنس شما پیامبري فرستاده میشد تعجب داشت. 2. در مورد تعبیر
مقام و منزلت مؤمنان در پیشگاه خدا در «1» ؛ انسان در ایمان « سابقهي فطري » تفسیر شده است: ص: 29
البته مانعی ندارد که هر سه مورد مقصود آیه باشد. 3. در برخی احادیث «3» . سوم: پیشوا و رهبر صادق براي مؤمنان «2» ؛ آخرت
البته این گونه «4» . شخص پیامبر صلی الله علیه و آله، یا ولایت امام علی علیه السلام است « قَدَم صِ دْق » آمده است که مقصود از
احادیث مصداقهاي کامل پیشواي صادق را بیان کردهاند. 4. کافران و مشرکان با تأکیدهاي مکرر و تحقیرآمیز پیامبر اسلام صلی
آنان چون در برابر سخنان اعجازآمیز و قوانین درخشان و معجزات او پاسخ قانع کنندهاي «5» . الله علیه و آله را جادوگر میخواندند
نداشتند، آنها را سحر مینامیدند تا سادهلوحان را فریب دهند. 5. تأکید مخالفان بر تهمت سحر و اشارهي خدا به آن، نشان میدهد
که پیامبر صلی الله علیه و آله کارهاي خارقالعادهاي داشته و آیات قرآنش داراي جاذبهي فوقالعادهاي بوده است. آموزهها و
پیامها: 1. پیامبر صلی الله علیه و آله از میان خود شماست (پس او الگو و دردآشناي شماست). 2. وظیفهي رهبران الهی هشدار دادن
(به کافران و گناهکاران) و مژده ص: 30 دادن به مؤمنان است. 3. کافران اهل منطق نیستند، بلکه در برابر
رهبران الهی از شیوهي انکار و تهمت استفاده میکنند. ***
آفرینش
قرآن کریم در آیهي سوم سورهي یونس به معرفی پروردگار و مراحل آفرینش آسمانها و زمین اشاره کرده، میفرماید: 3. إِنَّ
رَبَّکُمُ اللّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّماوَاتِ وَالْأَرْضَ فِی سِتَّۀِ أَیَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَي عَلَی الْعَرْشِ یُدَبِّرُ الَأمْرَ مَا مِن شَ فِیعٍ إِلَّا مِنْ بَعْدِ إِذْنِهِ ذلِکُمُ اللّهُ رَبُّکُمْ
فَاعْبُدُوهُ أَفَلا تَذَکَّرُونَ در واقع پروردگار شما، خدایی است که آسمانها و زمین را در شش روز [و دوره آفرید؛ سپس بر تخت
(جهانداري) تسلّط یافت، [و] به تدبیر کار [ها] پرداخت؛ هیچ شفاعتگري، جز پس از رخصت او، نیست؛ این خدا پروردگار
صفحه 11 از 109
است، اما « روز » در اصل، به معناي ،« یوم » شماست، پس او را بپرستید؛ آیا (غافلید) و متذکّر نمیشوید؟! نکتهها و اشارهها: 1. واژهي
نیز میآید؛ یعنی به یک عصر و زمان طولانی، یک دوره یا روز گفته میشود؛ پس مفهوم آیه این است که « دوران » گاهی به معناي
یا چیزي است که داراي سقف است و نیز به « سَ قف » به معناي « عَرْش » 2. واژهي «1» . خدا آسمانها و زمین را در شش دوره آفرید
در «... فلانی بر تخت نشست » : معناي تختهاي پایه بلند نیز میآید؛ و از این رو کنایه از قدرت است. همان طور که گفته میشود
حالی که ممکن است اصلًا بر تخت واقعی ننشسته باشد. این تعبیر کنایه از تسلّط بر حکومت است. ص:
3. آفرینش جهان «1» .« خدا زمام امور جهان را به دست گرفت » : 31 این واژه در مورد خدا نیز به معناي کنایی به کار میرود؛ یعنی
صورت پذیرفته است. آموزهها و پیامها: 1. پروردگارتان را بشناسید که همین شناخت «2» براساس برنامهریزي و مرحلهبندي و تدبیر
زمینهساز پرستش اوست. 2. در دستگاه خدا شفاعت هست، اما با رخصت اوست. 3. انسان (فطرتاً) مبدأ و پروردگارش را
میشناسد، اما نیازمند تذکر است. ***
رستاخیز